Ông Nam nói: Tôi không mơ mộng mà có đầy đủ thông tin và cơ sở để khẳng định hạt tiêu VN có thể tự quyết định cũng như chi phối giá Hồ tiêu trên thị trường. Trước hết, nguồn cung Hồ tiêu trên thị trường đang thiếu hụt trầm trọng so với nhu cầu. Giá tiêu dự báo sẽ duy trì ở mức cao trong ít nhất ba năm tới.

VN hiện chiếm đến 60% nguồn cung thị trường. Năm 2006, tổng cung thị trường là 200.000 tấn, trong đó VN chiếm hơn 120.000 tấn. Ngay các nhà kinh doanh Hồ tiêu quốc tế cũng thừa nhận chỉ cần ngành Hồ tiêu VN "hắt hơi" hay "sổ mũi" cũng ảnh hưởng đến thị trường Hồ tiêu thế giới.

Bên cạnh đó, ưu thế rất lớn của ngành Hồ tiêu VN là chất lượng và sản lượng ổn định. Kể từ năm 2002 đến nay, khi giá Hồ tiêu trên thị trường đứng ở mức thấp, trong lúc nhiều nước đã giảm mạnh sản lượng tiêu sản xuất thì VN vẫn duy trì được sự tăng trưởng về sản lượng. Do đó, các nhà nhập khẩu rất an tâm với hạt tiêu VN.

* Dù chi phối về nguồn cung, nhưng thực tế các doanh nghiệp (DN) vẫn phải tiêu thụ thông qua trung gian, vì sao, thưa ông?

- Trước đây Hồ tiêu VN chủ yếu được bán qua trung gian, vì thế giá thấp hơn so với các nước 200-250 USD/tấn. Tuy nhiên, tình trạng này đã được cải thiện rất nhiều. Trong năm 2006, giá bán tiêu của VN đã ngang với giá tại các nước, thậm chí có thời điểm cao hơn giá tại nhiều nước. Có đến hơn 50% lượng hạt tiêu VN xuất khẩu hiện được bán trực tiếp cho những nhà cung ứng nguyên liệu cho các nhà máy chế biến gia vị tại các nước. Các nhà xuất khẩu VN đã và đang trở thành một mắt xích trong chuỗi phân phối toàn cầu, khả năng chi phối giá cả thị trường cũng được mở rộng.
Một dấu hiệu rất tích cực nữa là một số nước sản xuất Hồ tiêu như Indonesia, Malaysia... đã đặt vấn đề hợp tác phát triển, đảm bảo giá có lợi cho người trồng và các DN xuất khẩu tiêu. Nhiều nhà đầu tư nước ngoài cũng đầu tư vào ngành Hồ tiêu VN, cả chế biến lẫn phát triển thị trường. Do đó trong tương lai gần, theo tôi, hạt tiêu VN sẽ không còn phụ thuộc các nhà buôn trung gian nữa.

* Ngành Hồ tiêu vẫn chưa khai thác hết cơ hội khi nhiều năm qua luôn tái diễn tình trạng giá Hồ tiêu thế giới tăng mạnh thì các DN VN lại... hết hàng. Vì sao?

- Đây là nhược điểm lớn của ngành xuất khẩu nông sản VN, trong đó có Hồ tiêu. Gần đây, khi giá tiêu thế giới tăng vọt lên 2.000 USD/tấn, rồi 3.000 USD/tấn... thì lượng hàng của VN chỉ còn khoảng... 40%. Hơn 60% lượng Hồ tiêu đã được xuất trước đó với mức giá chỉ khoảng 1.200 USD/tấn.

Có hai nguyên nhân chính. Thứ nhất là các DN thiếu thông tin, mua đến đâu bán đến đó mà không dự báo được cung trên thị trường không đủ cầu. Trong khi các nhà buôn quốc tế do dự báo được đã tranh thu mua hàng với giá thấp. Thứ hai là việc thiếu kế hoạch trong phương thức buôn bán của các nhà xuất khẩu. Các DN VN vẫn giữ thói quen có hàng thì mua, không có thì ngưng. Trong khi đó, các nhà buôn quốc tế có kế hoạch cụ thể, mua ở đâu, sản lượng bao nhiêu mỗi tháng, dự trữ bao nhiêu, bán cho ai, số lượng bán bao nhiêu...

* Vậy ngành Hồ tiêu VN phải làm gì để biến cơ hội vàng thành hiện thực?

- Còn khá nhiều vấn đề cần giải quyết nếu DN Hồ tiêu VN muốn tạo ảnh hưởng trên thị trường. Theo tôi, các DN phải chấm dứt tranh mua, tranh bán, gây khó cho nhau và thiệt hại cho cả nông dân. Thay vào đó, DN nên ngồi lại cùng lên kế hoạch mua, bán cụ thể để chủ động điều tiết thị trường. Không nên mạnh ai nấy bán, sẽ bị ép giá.

Năm 2006, Việt Nam đã xuất khẩu khoảng 116.000 tấn tiêu, đạt kim ngạch hơn 190 triệu USD. Theo dự báo của Hiệp hội Hồ tiêu VN, giá hạt tiêu xuất khẩu trong năm 2007 sẽ tiếp tục ổn định ở mức cao, khoảng 2.200 -2.500 USD/tấn.

Để có thể chủ động được kế hoạch xuất hàng, trước hết DN phải có vốn để điều tiết việc mua hàng, rồi kho hàng để dự trữ... Nếu giải quyết được vấn đề vốn, kho hàng..., ngành Hồ tiêu sẽ hạn chế được tình trạng có hàng vào vụ thu hoạch, nguồn cung tăng nhưng không mua khiến nông dân bị ép giá.

Mới đây, các DN trong ngành Hồ tiêu đã ngồi lại mổ xẻ tất cả những vấn đề nêu trên, bước đầu đã tìm được tiếng nói chung. Tôi cho rằng nếu thật sự đoàn kết, các nhà kinh doanh Hồ tiêu sẽ có đủ khả năng nắm bắt được cơ hội vàng này.

VPA + Truổi Trẻ